Piejo, kury, piejo – czyli 3 najdziwniejsze polskie piosenki folkowe

Moi studenci wiedzą, że słuchanie piosenek w nowym języku, pomaga w nauce nowych słówek i przyzwyczaja do pewnych struktur gramatycznych. Przeglądając YouTube w poszukiwaniu inspiracji, przypomniałem sobie ostatnio pewien bardzo dziwny kawałek z lat 90. „Piejo, kury, piejo” to rewolucyjny jak na tamte czasy projekt znakomitego polskiego muzyka Grzegorza Ciechowskiego. Tu, pod pseudonimem Grzegorz z Ciechowa, przygotował niezwykłe połączenie polskiej muzyki ludowej z modnym wówczas elektronicznym bitem.

Zachęcony tematem, postanowiłem pójść dalej tym tropem i znalazłem trzy popularne piosenki, które nawiązują do polskiej muzyki ludowej.

1. Grzegorz z Ciechowa, „Piejo, kury, piejo”

Piosenka pochodzi z albumu „ojDADAna” wydanego w 1996 roku. Można w niej usłyszeć wydawałoby się kuriozalne połączenie piania kur i muzyki elektronicznej z archiwalnymi przyśpiewkami Anny Malec. Ta zmarła w 1991 roku ludowa śpiewaczka z okolic Biłgoraju (miasto niedaleko Lublina) posługiwała się typowym dla swojego regionu dialektem.

Na pewno usłyszycie, że zamiast „kury pieją” (koniugacja „-ę, -esz”) pani Anna śpiewa „piejo”. W tej okolicy tak właśnie wymawia się trzecią osobę liczby mnogiej. Spodziewajcie się więc usłyszeć: oni robio, oni chco, oni pracujo”. Taka różnorodność sprawia, że język polski jest jeszcze piękniejszy.

Chcecie pośpiewać razem z panią Anną? Słowa są bardzo proste!

Piejo kury piejo ni mają koguta
Piejo kury piejo ni mają koguta
Oj ładna to jest ladna biłgoralsko nuta
Oj ładna to jest ladna biłgoralsko nuta
Oj ładna to jest ladna biłgoralsko nuta
Oj ładna to jest ladna biłgoralsko nuta
Piejo kury piejo ni mają koguta
piejo kury piejo ni mają koguta
oj ładna to jest ladna biłgoralsko nuta
oj ładna to jest ladna biłgoralsko nuta
oj ładna to jest ladna biłgoralsko nuta
oj ładna to jest ladna biłgoralsko nuta
piejo kury piejo ni mają koguta
piejo kury piejo ni mają koguta
oj ładna to jest ladna biłgorajsko nuta
oj ładna…

2. Kayah i Bregovic, „Prawy do lewego”

Płyta polskiej piosenkarki Kayah nagrana z gwiazdą muzyki bałkańskiej, Goranem Bregoviciem, była jednym z największych hitów początku XXI wieku w Polsce. „Prawy do lewego” nawiązuje do muzyki polskich górali podhalańskich, a teledysk kręcono na Wiśle w okolicach miasta Kazimierz nad Wisłą.

Warto przyjrzeć się temu wideo, aby poznać polskie zwyczaje weselne. Jeżeli jeszcze nigdy nie byliście na tradycyjnym polskim weselu, to najlepsze dopiero przed Wami. Bądźcie gotowi na dobrą zabawę do samego rana i… ból głowy nazajutrz!

Jesteście gotowi, aby zaśpiewać z Kayah? Racja, brachu!

W dużej sali duży stół
A przy nim gości tłum
Gospodarz zgięty wpół
Bije łychą w szklanę

Cisza chciałbym toast wznieść
Jak można to na cześć
Ojczyzny w której wieść
przyszło życie nasze hej

Racja brachu
Wypijmy za to
Kto z nami nie wypije
Tego we dwa kije
Prawy do lewego
Wypij kolego
Przecież wiemy nigdy nie ma tego złego

A na stole śledzik był
Zobaczył go pan Zbych
I pojął dobrze w mig
Że śledzik lubi pływać

Wstał by nowy toast wnieść
Za rodzin świętą rzecz
No i teściowych rzecz
Rodzina to jest siła!

Racja brachu
Wypijmy za to
Kto z nami nie wypije
Tego we dwa kije
Prawy do lewego
Wypij kolego
Przecież wiemy nigdy nie ma tego złego

Dzisiaj młodzież już nie ta
Użalał się pan Stach
Lecz ręką machnął tak
Że wylał barszcz na panią

Nic to jednak przecież bo
Sukienkę można zdjąć
A toast wznosi ktoś
Za dobre wychowanie

Racja brachu
Wypijmy za to
Kto z nami nie wypije
Tego we dwa kije
Prawy do lewego
Wypij kolego
Przecież wiemy nigdy nie ma tego złego

Pana Kazia kolej to
Więc krawat ściągnął bo
Przecież postarza go
I choć był już na bani

Bez pomocy z gracją wstał
Jąkając się dał znak
By wypić teraz za
Balony pani Mani

Racja brachu
Wypijmy za to
Kto z nami nie wypije
Tego we dwa kije
Prawy do lewego
Wypij kolego
Przecież wiemy nigdy nie ma tego złego

3. Golec uOrkiestra & Gromee feat. Bedoes, „Górą ty”

Golec uOrkiestra to zespół założony przez braci bliźniaków Golec. Obaj pochodzą z Podhala i na co dzień mówią gwarą. To między innymi dlatego nazwa ich zespołu brzmi „uorkiestra” (czyt. łorkiestra), a nie „orkiestra”, jak w standardowej polszczyźnie.

Piosenka „Górą ty” nagrana we współpracy ze znanym DJ-em Gromee to przebój ostatniego lata. Słowa nie są trudne – nawiązują do wyrażenia „być górą” (🇬🇧 to have the upper hand).

Oto słowa piosenki „Górą ty”. Zachęcam do śpiewania z braćmi Golec!

To co dzieli nas
Rzuć gdzie bądź

I pewnego dnia
W to, co łączyć ma
Też się włącz

Nie walcz bez końca tak
Sensu tej wojnie brak
Zakop niczym topór swą zaciekłą złość
Roztrąbimy to, niech dołączy, kto ma już dość

Górą ty, górą ja
Zejdą się szczyty dwa
Jeden duch w ciałach dwóch niech gra

Górą ty, górą on
Głosy dwa, jeden ton
Zejdźmy się z wielu miejsc i stron

Nie ociągaj się
Nie śpij całe dnie
Zbudź się już

Twój wspaniały świat
Jest od wielu lat
Już tuż tuż

Gadaj po pierwsze mniej
Słuchać drugiego chciej
Staraj się zrozumieć o co mu „come on”
Nie upieraj się, pod uwagę weź inny plan

Górą ty, górą ja
Zejdą się szczyty dwa
Jeden duch w ciałach dwóch niech gra

Górą ty, górą on
Głosy dwa, jeden ton
Zejdźmy się z wielu miejsc i stron

Górą ty, górą ja
Górą my, górą gang
Jakbym nie miał gustu, to bym się nie lubił
Więc to mnie nie dziwi, że nie lubią nas
Jadę nocą, wciskam mocno gaz
Problemy już nie obchodzą nas
Wiemy dobrze jak smakuje beton
Jeśli mi nie wierzysz, spójrz na moją twarz
Pot, krew i łzy na mnie
Nie chciałem być na dnie
Cały gang, cały blok na górze
Cały gang może żyć jak chce
Moi ludzie mieli pałki, a nie byli w orkiestrze
Miałem nie być nigdzie, a spójrz gdzie dzisiaj jestem
Ty-Ty-Ty też możesz

Górą ty, górą ja
Zejdą się szczyty dwa
Jeden duch w ciałach dwóch niech gra

Górą ty, górą on
Głosy dwa, jeden ton
Zejdźmy się z wielu miejsc i stron

Górą ty, górą ja…